نقش بسته‌بندی برای محافظت از محصولات در برابر شرایط محیطی در محصولات بهداشتی، غذایی، نوشیدنی، مواد آرایشی و صنایع دیگر بسیار قابل توجه است. یکی از راهکارهای محافظت از محصول، استفاده از مقاوم‌سازی ساختارهای بسته‌بندی است که اغلب به کمک فیلم‌های متالایز و یا فویل‌های آلومنیوم تامین می‌شود. این فیلم‌ها به خاطر کارکرد حفاظتی‌شان barrier نامیده می‌شوند. مواد barrier متنوعی مانند اتیلن وینیل الکل (EVOH)، پلی وینیلیدن کلراید (PVDC) و سایر موارد به طور گسترده برای نفوذناپذیری در برابر رطوبت، اکسیژن و بو کاربرد دارند. البته این فیلم‌ها علی‌رغم عملکرد خوبی که در سدگری (barrier ) بالا دارند، به دلیل محدودیت دسترسی، هزینه بسیار بالایی دارند و همچنین با دارا بودن ماده شیمیایی مانند کلرین، آلودگی محیط زیست را به همراه دارند.
در سال‌های اخیر فیلم‌های barrier شفاف توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند. فیلم‌های barrier به صورت یک دیوار یا سد محافظتی عمل کرده و با کاهش تبادل اکسیژن و بخار آب با محصول درون بسته‌بندی پلیمری، ماندگاری و مدت زمان استفاده از آن محصول را افزایش می‌دهند. فیلم‌های پوشش داده شده با اکسید آلومینیوم، با هزینه کمتر نسبت به EVOH و PVDC و همچنین فرآیند پذیری راحت‌تر، گزینه‌ای مناسب برای تولید محصولات بسته‌بندی با خصوصیات سدگری بالا به شمار می‌آیند.
فیلم آلوکس به عنوان جایگزینی برای لفاف‌های شفاف ضخیمی مانند PVDC یا PVC، طی فرآیند پوشش‌دهی اکسید آلومینیوم در خلاء (با ضخامت پوشش چندین مرتبه نازک‌تر و در محدوده فقط 10 نانومتر)، خواصی مشابه و یا بهتر از پوشش‌‌های نفوذناپذیر پلیمری را ایجاد می‌کند. یک مزیت دیگر فرآیندهای جدید بر پایه خلاء این است که ماده پوشش‌دهی لایه‌های barrier مانند AlOx، برای محیط‌زیست غیر سمی و با محیط‌زیست سازگارتر است.
AlOx چیست؟
AlOx نوعی فیلم پوشش دهی است؛ یک پوشش نازک و بسیار شفاف از اکسید آلومینیوم که روی فیلم‌های بسته‌بندی قرار می‌گیرد و خاصیت سدگری در برابر رطوبت و گاز را به آنها می‌دهد، بنابراین با فویل‌های آلومینیومی و فیلم‌های متالایز شده رقابت می‌کند و جای آنها را می‌گیرد. AlOx تنها فیلم برای بسته‌بندی با خاصیت واقعا انعطاف‌پذیر و سدگری است که هم شفاف است و هم اجازه می‌دهد محصول بسته‌بندی شده کاملاً قابل مشاهده باشد.
AlOx یک اکسید طبیعی است و برای محیط زیست و انسان خطرناک نیست. مدیریت بازیافت و پسماند آن نیز نسبتاً ارزان و ساده است. در ترکیب با یک بستر کمپوست شونده (compostable) ، حتی می‌تواند کاملاً زیست تخریب‌پذیر باشد. این پوشش اغلب بر روی فیلم‌های پلی استر و در موارد بسیار کم با فیلم‌های BOPP استفاده می‌شود که می‌تواند جایگزین مناسبی برای فویل آلومینیوم در ساختار چند لایه ها در صنعت بسته‌بندی باشد.
این نوع لفاف تحولی بزرگ و بازاری گسترده در صنعت بسته‌بندی ایجاد می‌کند چراکه دوام مواد غذایی را بعد از فرآیند بسته‌بندی افزایش می‌دهد، مزیتی که با فویل‌های آلومینیومی یا فیلم‌های متالایز شده، کمتر مشاهده می‌شود.
فیلم پلی استر شفاف AlOx ضمن دارا بودن ویژگی نفوذناپذیری، مزایایی نسبت به فیلم متالایز شده آلومینیوم معمولی از جمله شفافیت برای شناسایی آسان‌تر محصول داخل بسته و همچنین پتانسیل بازیافت دارد. علاوه بر آن، مقاومت بالای این فیلم در برابر عبور اکسیژن (OTR) و بخار آب ( WVTR) این محصول را منحصر به فرد کرده است.
یکی از ویژگی های مهم فیلم‌های پوشش داده شده با AlOx این است که آنها قابلیت استفاده در ماکروفر را دارند، در صورتی که فویل‌های آلومینیومی یا فیلم‌های متالایز شده این قابلیت را ندارند. این پوشش‌ها گزینه‌ای ایده‌آل برای بسته‌بندی مواد غذایی هستند که لازم است در بسته خود قبل از مصرف با ماکروفر حرارت داده شوند یا پخته شوند.
به نظر می‌رسد این محصول در بازار ایران کمتر شناخته شده باشد، این در حالی است که بسیاری از بسته‌بندی‌های غذایی داخل کشور نیازمند دوام و زمان ماندگاری بالاتر است. این در حالی است که فیلم‌های PVDC و EVOH وارداتی نیز با قیمت بالا وارد کشور می‌شود.
ویژگی های فیلم AlOx:
= وضوح و شفافیت بالا
= سدگری خوب نسبت به عبور رطوبت و گازها
= ویژگی نفوذناپذیری در فرآیندهای حرارتی مانند retort و ماکروفر
= حفظ طعم و بوی محصول بسته‌بندی شده
= امکان دیده شدن محصول در داخل بسته‌بندی
= جایگزینی مناسب برای فیلم‌های پوشش‌دهی شده با PVDC یا EVOH
= قابلیت بازیافت و سازگار با محیط زیست
در صورت استفاده از فیلم AlOx امکان تبدیل ساختارهای سه لایه به دو لایه فراهم خواهد شد. این امر ضمن کاهش مراحل و هزینه‌های تولید، کمک قابل توجهی به حفظ محیط‌زیست و جلوگیری از ورود پلاستیک به طبیعت خواهد کرد. شکل بالا نمونه‌ای از تبدیل ساختار سه لایه Barrier متالایز را به ساختار دو لایه با استفاده از فیلم AlOx نشان می‌دهد.
کاربردهای فیلم AlOx
= بسته‌بندی مواد غذایی و سبزیجات یخ زده
= بسته‌بندی انواع گوشت
= انواع آجیل و دانه های روغنی
= ادویه جات و سبزیجات خشک
= مواد نیمه آماده جهت قرار گیری در ماکروفر
= درپوش‌ها ( لید)
شرکت پتکو محصول جدید خود با عنوان فیلم پلی استر شفاف با ویژگی نفوذ ناپذیری، معرفی نمود این فیلم که با استفاده از جدیدترین فناوری روز دنیا تولید شده، محصولی منحصر به‌فرد است که تعداد محدودی از شرکت های تولید کننده فیلم پلی استر در دنیا قادر به تولید آن هستند.
